ولین کشف تایید شده مدار سیاره فراخورشیدی یک ستاره رشته اصلی معمولی در ۶اکتبر۱۹۹۵اتفاق افتاد، زمانی که میچایل مویر و دیدیر کوولز کشف یک سیاره فراخورشیدی در اطراف ستاره ۵۱ پگاسی را اعلام کردند. از ۴۱۵سیاره فرا خورشیدی کشف شده در دسامبر ۲۰۰۹بیشتر آنها جرمی در حد مشتری و یا بزرگتر از آن دارند، اگرچه محدوده جرم آنها از جرمهایی کمتر ازجرم عطارد و در بسیاریی اوقات تامشتری مشاهده شدهاست. تا حالا کوچکترین سیاره فراخورشیدی یافت شده، در مدار تپ اختر (بقایای ستارهای سوزان) کشف شدهاست مثل پی. اس. ار. بی۱۲۵۷+۱۲. آنجا تقریبا ده سیاره فراخورشیدی یافت شده با جرمی بین۱۰تا۲۰ برابر زمین وجود دارد، مثل مدار ستارههای ام. یو. آریا،۵۵کانسری و جی. جی۴۳۶. این سیارهها به «نپتونیهاً معروف شدهاند، به خاطر اینکه آنها تقریبا به جرم سیارهای آن نزدیک هستند (۱۷ برابر زمین). دسته بندی جدید دیگری وجود دارد که»ابر زمین" نامیده میشوندواحتمالا سیارههایی خاکی با اندازهای خیلی بزرگتر از زمین اما کوچکتر از نپتون یا اورانوس میباشند. تا این تاریخ شش ابر زمین محتمل یافت شدهاست:گلیس۸۷۶دی، که تقریبا شش برابر جرم زمین است، ا. جی. ال. ای-۲۰۰۵-بی. ال. جی-۳۹۰ال. بی و ام. ا. ا-۲۰۰۷-بی. ال. جی-۱۹۲ال-بی، جهانی پوشیده از یخ که توسط میدانهای گرانشی منحرفی ضعیف کشف شدهاست، سی. ا. ار. ا. تی-ای. ایکس-ا۷بی، یک سیاره با قطری در حدود ۱٫۷ برابر زمین(کوچکترین ابر زمین اندازه گیری شده تا کنون)اما با فاصله مداری فقط۰۲. آ. یو، به این معنی که احتمالا سطح گداختهای با درجه حرارت ۱۰۰۰تا۱۵۰۰درجه سانتیگراد دارد، و دو سیاره در مدار نزدیک کوتوله قرمزگلیس۵۸۱، گلیس۵۸۱دی که جرمی در حدود۷٫۷برابر جرم زمین دارد، درحالی که گلیس۵۸۱سی جرمی۵برابر جرم زمین دارد و در ابتدا تصور میشد اولین سیاره خاکی پیدا شده باشد که در محدودهای قابل سکونت از ستاره یافت شدهاست. اگرچه جزییات مطالعات بیشتر نشان میدهد که آن برای قابل سکونت بودن، کمی بیش از حد به ستاره اش نزدیک میباشد و اینکه هر چند تصور میشود سیاره دورتر در منظومه، گلیس۵۸۱دی، بسیا ر سردتر از زمین است، میتواند توان بالقوهای برای قابل سکونت بودن باشد اگر اتمسفر آن گازهای گلخانهای کافی داشته باشند.
ادامه مطلب...
ستارگان :
ستارگان گویهای بزرگی از گاز بسیار گرم هستند که بواسطه نورشان میدرخشند.
در سطح دمای آنها هزاران درجه است و در داخل دمایشان بسیار بیشتر است. در این دماها ماده نمیتواند به صورتهای جامد یا مایع وجود داشته باشد. گازهایی که ستارگان را تشکیل میدهند بسیار غلیظتر از گازهایی هستند که معمولا بر سطح زمین وجود دارند. چگالی فوق العاده زیاد آنها در نتیجه فشارهای عظیمی است که در درون آنها وجود دارد. ستارگان در فضا حرکت میکنند، اما حرکت آنها به آسانی مشهود نیست. در یک سال هیچ تغییری را در وضعیت نسبی آنها نمیتوان ردیابی کرد، حتی در هزار سال نیز حرکت قابل ملاحظهای در آنها مشهود نمیافتد.
این ثبات ظاهری در نتیجه فاصله عظیمی است که میان ما و آنها وجود دارد. با این فواصل چندین هزار سال طول خواهد کشید تا تغییر قابل ملاحظهای در نقش ستارگان پدید آید. این ثبات ظاهری مکان ستارگان موجب شده است که نام متداول (ثوابت) به آنها اطلاق شود. اختر فیزیکدانان بر این باورند که در بعضی کهکشانها ، از جمله کهکشان راه شیری ، ستارگان نوزاد بسیاری در حال تولد هستند، افزون بر آن که پژوهشگران اظهار میدارند تکامل ، تخریب و محصول نهایی یک ستاره ، به جرم آن بستگی دارد. در واقع سرنوشت نهایی ستاره که تا چه مرحلهای از پیشرفت خواهد رسید با جرم ستاره ارتباط مستقیم دارد.
ادامه مطلب...
سیارک، سياره كوچكي است كه به دور خورشيد مي چرخد.
•اكثر سيارك ها در فاصله ي بين مريخ و مشتري قرار گرفته اند و بزرگترين آنها ”سيريز“ نام دارد كه قطري برابر 1000 كيلومتر دارد اما سيارك هاي ديگر معمولاً خيلي كوچكتر هستند.
• تصور مي شود بيشتر سيارك ها به اين صورت شكل گرفته اند كه ذرات گرد و غبار موجود در يك ابر بزرگ در حال چرخش به دور خورشيد به هم پيوسته اند و توده هايي كوچك را بوجود آورده اند و اين توده ها نيز به هم پيوسته اند و اجرام بزرگتر(سيارك ها) را بوجود آورده اند
در ستارهشناسی به یک سیارک یا شهابوار که وارد جو زمین میشود شَهاب یا شَخانه میگویند. به خط درخشانی که بر اثر ورود شهابوار یا حرکت آن در جو ایجاد میشود شهاب ثاقِب گفته میشود. واژه شهاب عربی و شخانه فارسی است.
قطعههای صخره با فلز که در فضا شناورند شهابوار (Meteoroid) نام دارند، زمانی که این قطعات وارد جو یک سیاره بشوند شهاب (Meteor) نامیده میشوند و زمانی که به سطح سیاره برخورد کنند شهابسنگ (Meteorite) نام میگیرند. گوی آتشینی که به هنگام گذر یک شهاب از جو پدید میآید اصطلاحاً آذرگوی نامیده میشود.
شهابسنگ (آذرگوی) ها اجرام بزرگیاند که بیشتراز سنگ و فلز تشکیل شدهاند. این اجرام هنگامی که وارد جو زمین میشوند بدلیل قطر زیادشان (۵۰-۱۰۰متر) از جو میگذرند و دهانهها و عوارض گوناگونی را از خود بر جای میگذارند. برای نمونه دهانه بارینجر در آریزونا و دهانه وردفورت در آفریقای جنوبی.
ادامه مطلب...
اولین کشف تایید شده مدار سیاره فراخورشیدی یک ستاره رشته اصلی معمولی در ۶اکتبر۱۹۹۵اتفاق افتاد، زمانی که میچایل مویر و دیدیر کوولز کشف یک سیاره فراخورشیدی در اطراف ستاره ۵۱ پگاسی را اعلام کردند. از ۴۱۵سیاره فرا خورشیدی کشف شده در دسامبر ۲۰۰۹بیشتر آنها جرمی در حد مشتری و یا بزرگتر از آن دارند، اگرچه محدوده جرم آنها از جرمهایی کمتر ازجرم عطارد و در بسیاریی اوقات تامشتری مشاهده شدهاست. تا حالا کوچکترین سیاره فراخورشیدی یافت شده، در مدار تپ اختر (بقایای ستارهای سوزان) کشف شدهاست مثل پی. اس. ار. بی۱۲۵۷+۱۲. آنجا تقریبا ده سیاره فراخورشیدی یافت شده با جرمی بین۱۰تا۲۰ برابر زمین وجود دارد، مثل مدار ستارههای ام. یو. آریا،۵۵کانسری و جی. جی۴۳۶. این سیارهها به «نپتونیهاً معروف شدهاند، به خاطر اینکه آنها تقریبا به جرم سیارهای آن نزدیک هستند (۱۷ برابر زمین). دسته بندی جدید دیگری وجود دارد که»ابر زمین" نامیده میشوندواحتمالا سیارههایی خاکی با اندازهای خیلی بزرگتر از زمین اما کوچکتر از نپتون یا اورانوس میباشند. تا این تاریخ شش ابر زمین محتمل یافت شدهاست:گلیس۸۷۶دی، که تقریبا شش برابر جرم زمین است، ا. جی. ال. ای-۲۰۰۵-بی. ال. جی-۳۹۰ال. بی و ام. ا. ا-۲۰۰۷-بی. ال. جی-۱۹۲ال-بی، جهانی پوشیده از یخ که توسط میدانهای گرانشی منحرفی ضعیف کشف شدهاست، سی. ا. ار. ا. تی-ای. ایکس-ا۷بی، یک سیاره با قطری در حدود ۱٫۷ برابر زمین(کوچکترین ابر زمین اندازه گیری شده تا کنون)اما با فاصله مداری فقط۰۲. آ. یو، به این معنی که احتمالا سطح گداختهای با درجه حرارت ۱۰۰۰تا۱۵۰۰درجه سانتیگراد دارد، و دو سیاره در مدار نزدیک کوتوله قرمزگلیس۵۸۱، گلیس۵۸۱دی که جرمی در حدود۷٫۷برابر جرم زمین دارد، درحالی که گلیس۵۸۱سی جرمی۵برابر جرم زمین دارد و در ابتدا تصور میشد اولین سیاره خاکی پیدا شده باشد که در محدودهای قابل سکونت از ستاره یافت شدهاست. اگرچه جزییات مطالعات بیشتر نشان میدهد که آن برای قابل سکونت بودن، کمی بیش از حد به ستاره اش نزدیک میباشد و اینکه هر چند تصور میشود سیاره دورتر در منظومه، گلیس۵۸۱دی، بسیا ر سردتر از زمین است، میتواند توان بالقوهای برای قابل سکونت بودن باشد اگر اتمسفر آن گازهای گلخانهای کافی داشته باشند.
ادامه مطلب...
نپتون یکی از دو سیاره ایست که از زمین بدون تلسکوپ دیده نمی شوند. سیاره دیگر پلوتو است. فاصله نپتون از خورشید 30 برابر فاصله زمین از خورشید می باشد. گرچه پلوتو در مداری دورتر از مدار نپتون به دور خورشید در گردش است اما در هر 248 سال یکبار، پلوتو به مدت بیست سال وارد مدار نپتون می شود و در این دوران فاصله اش از خورشید ،نسبت به فاصله نپتون از خورشید، کمتر می گردد. آخرین باری که پلوتو از مدار نپتون گذشت از 23 ژانویه 1979 تا 11 فوریه 1999 بود.
ادامه مطلب...
زحل:سیاره زیبایی ها
زحل بعد از سیاره مشتری بزرگترین و زیباترین سیاره در منظومه شمسی می باشد. این سیاره دارای هفت حلقه مسطح به دور خود است. این هفت حلقه در واقع شامل تعداد زیادی حلقه های باریک که با ذرات یخی درست شده اند، می باشند.
این حلقه ها زحل را به یکی از زیباترین اجرام آسمان در منظومه شمسی تبدیل کرده اند. به جز زحل، سیارات مشتری، نپتون و اورانوس نیز دارای حلقه هایی می باشند که نسبت به حلقه های زحل بسیار کم نورترند.
ادامه مطلب...
مریخ(عربی) یا بهرام (فارسی)چهارمین سیاره منظومه شمسی و آخرین سیاره سنگی است که بر گرد خورشید می چرخد. در طول تاریخ بشر همواره این سیاره در کانون توجهات نجومی بوده است. برای مثال بابلیان قدیم حرکات این نور قرمزسرگردان آسمان شب را دنبال کردند و نام nargel یا نام خدای جنگ را برآن گذاشتند.در همان زمان رومی ها بخاطر گرامیداشت خدای جنگشان اسم کنونی آنرا انتخاب کردند. یونانی ها نیز این سیاره را آرس که بیانگر خدای جنگ آنان است می نامیدند. این سیاره نزد کسانی که به آسمان می نگریستند مظهر جنگ و خون بود.
ادامه مطلب...
زبانه حلقوی در شکل پایین ، خطوط میدان مغناطیسی ، دو لکه خورشیدی را به هم متصل کرده است. در سال 1973 ، یک زبانه خورشیدی (سمت چپ تصویر) 000/588 کیلومتر (365.000 مایل) از سطح خورشید را پوشاند. اغلب فعالیتهای شدید خورشید در نزدیکی لکههای خورشیدی رخ میدهند. شعلههای خورشیدی ، جرخههایی از انرژی هستند که عمر چند ساعته دارند، این شعلهها هنگامی بوجود میآیند که مقدار زیادی انرژی مغناطیسی بطور ناگهانی آزاد شود. زبانههای خورشیدی ، فوارانهایی از گاز مشتعل هستند که ممکن است صدها هزار کیلومتر در فضا پیش بروند. .
کهکشانهای فعال و غیر عادی
از تمام کهکشانها میزان معینی تشعشع الکترومغناطیسی ساطع میشود. برخی کهکشانها ، به طرز غیر عادی ، مقادیر زیادی تشعشع تابش میکنند. این کهکشانها ، کهکشانهای فعال نامیده میشوند. انرزی آنها از منبعی با جرم بسیار زیاد اما به هم فشرده که در مرکز کهکشان فعال قرار دارد تأمین میشود.
انرژی اغلب به صورت اشعه ایکس موج رادیدیی ونوراست و میزان انرژی آزاد شده به قدری زیاد است که نمیتوان تصور کرد ستارهها آنرا بوجود آورده باشند. ستاره شناسان بر این عقیده اند که تنها جسمی که قادر است این مقدار انرژی را ازاد کند یک حفره سیاه فوق العاده پر جرم است. بنابر این، علت اینکه برخی کهکشانها از جمله کهکشان خودمان انرژی نسبتا کمی آزاد میکنند این است که حفره سیاه مرکزی کوچکی را در میان گرفتهاند.
کهکشان بیضوی
کهکشانهای نامنظم هیچ شکل یا ساختار منظمی ندارند، آنها دارای جرم بیشتری از کهکشانهای دیگر هستند و بیشتر ستاره های موجود در آنها دارای طول عمر کم و درخشان میباشند. با وجود اینکه بسیاری از کهکشانهای نا منظم در بر گیرنده نواحی تابان گازی هستند که ستارهها در آنها شکل میگیرند، بیشتر گاز میان ستاره ای کهکشانها بایستی متراکم شوند تا ستارههای جدیدی بوجود آورند. حدود 5% از هزار کهکشان درخشان را کهکشانهای نا منظم تشکیل میدهند. این در حالی است که یک چهارم کهکشانهای شناخته شده نیز کهکشانهای نامنظم هستند.